Pregledni naučni rad/Scientific review paper
UDC 316.347-054.73(=163.41)
10.7251/HER1115023G
DOWNLOAD .pdf
Rajko Gnjato1, Mirjana Gajić2, Snežana Vujadinović2 i Marko Stanojević1
1Univerzitet u Banjoj Luci, Prirodno-matematički fakultet, Banja Luka, Republika Srpska
2Univerzitet u Beogradu, Geografski fakultet, Beograd, Srbija
Sažetak: U radu se govori o mjestu nacionalne geografije u sistemu geografije kao jedinstvene nauke ili jedne iz sistema geografskih nauka. U vezi s tim, definišu se predmet, zadaci i ciljevi proučavanja nacionalne geografije. S teorijskog, konceptualnog i praktičnog stanovišta nacionalna geografija podrazumijeva dvojak pristup predmetu istraživanja. S jedne strane radi se o geografiji država bez obzira na to jesu li one nastale na etnonacionalnom principu ili se radi o građanskim državama gdje svi građani, ma kakva etnička ili bilo koja druga obilježja imaju, pripadaju istoj naciji. S druge strane, nacionalna geografija veže se za etnoteritorijalnost nacije bez obzira na to da li ta nacija pripada jednoj ili više država, što se u potpunosti odnosi na srpsku nacionalnu geografiju. Na bazi relevantnih geografskih istraživanja i istraživanja srodnih nauka daju se pretpostavke za moguća rješenja ključnih problema u srpskom geoprostoru (srpskim zemljama), od kojih u prvi plan stavljamo probleme teritorijalne organizacije i položaj srpskog etnosa u postojećim političko-teritorijalnim sistemima (geografskim formama). U vezi s pomenutim i nizom ostalih problema u srpskom geoprostoru iz sfere političkog, ekonomskog, socijalnog, kulturnog i ostalih vidova razvoja, te u vezi s problematikom prirodnih resursa, životne sredine i sl., srpska nacionalna geografija u posljednjih sto i više godina dala je i daje moguća rješenja u formi modela koji će obezbijediti sveobuhvatan razvoj srpskog nacionalnog bića i njegovo duhovno jedinstvo, ne dovodeći u pitanje legitimne interese ostalih etnosa u srpskom geoprostoru, pa i onih koji su procesom etnogeneze u dužem ili kraćem istorijskom periodu došli do statusa nacije na račun srpskog etnosa i srpskog nacionalnog bića.
Ključne riječi: Srpska nacionalna geografija, srpske zemlje, nacija, etnos, etnogeneza, država, srpski etnički prostor, srpski duhovni prostor, bivša SFRJ.
Rajko Gnjato1, Mirjana Gajić2, Snežana Vujadinović2 and Marko Stanojević1
1College of Sciences, University of Banja Luka, Republika Srpska
2College of Geography, University of Belgrade, Republic Serbia
Abstract: The paper discusses the position of national geography within the system of geography as a unique science, or being one of the geographical branches. Regarding this, the subject matter, tasks, and goals of national geography are being defined. From the theoretical, conceptual, and practical points of view, national geography refers to dual approach to the subject matter. On one hand, there is the geography of states, depending on whether the states originate from an ethnical-national principle, or they are civil states in which all the citizens belong to the same nation regardless of their ethnical or any other characteristic. On the other side, national geography is connected with ethnical territoriality of a nation no matter whether a nation belongs to one or several countries, all of which tightly refers to Serbian national geography. Based on the relevant researches of geography and its complementary sciences, there have been hypotheses that potentially solve the issues of Serbian geospace (Serbian lands). Among these, we stress out the issues of territorial organization and position of Serbian ethnos within the existing political-territorial systems (geographical forms). Regarding this one and many other issues of Serbian geospace within the spheres of political, economic, social, cultural, and other aspects of development as well as with the reference to natural resources, or environment, in the past centuryor so, Serbian national geography has provided and is still providing possible solutions through models that might grant an overall progress of the Serbian nation and spirit without threatening the legitimate interests of other ethnical groups within the Serbian geospace – including those who have attained the status of a nation through the process of etnogenesis over both short and long time periods, and thereby affected the Serbian national being.
Key words: Serbian national geography, Serbian countries, nation, ethnos, ethnogenesis, state, Serbian ethnical space, former SFRJ
CITIRAJTE (Cite this article):
Gnjato, R., Gajić, M., Vujadinović, S., & Stanojević, M. (2012). Srpska nacionalna geografija − teorijska utemeljenost i moguća uloga u rješavanju savremenih geopolitičkih problema u srpskim zemljama. Herald, 15, 23−52. doi:10.7251/HER1115023G
Gnjato, R., Gajić, M., Vujadinović, S., & Stanojević, M. (2012). Serbian National Geography – Theoretical Foundations and Its Potential Role in Solving Modern Geopolitical Issues in Serbian Countries. Herald, 15, 23−52. doi:10.7251/HER1115023G
Autor za korespondenciju: Rajko Gnjato, Univerzitet u Banjoj Luci, Prirodno-matematički fakultet, Mladena Stojanovića 2, 78000 Banja Luka, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina, E-mail: gnjator@pmfbl.org
Corresponding author: Rajko Gnjato, University of Banja Luka, Faculty of Natural Sciences and Mathematics, Mladena Stojanovića 2, 78000 Banja Luka, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina, E-mail: gnjator@pmfbl.org