Odsjek za stanovništvo pri Odjeljenju Ujedinjenih nacija za ekonomska i socijalna pitanja objavio je podatke o svjetskoj populaciji u 2019. godini.

Detaljnu analizu svjetske populacije, kao i analizu stanovništva po regijama i državama, sa zanimljivim grafičkim prikazima, možete pronaći u publikaciji „World Population Prospects 2019, Volume II: Demographic Profiles“.

 

 

U 2019. godini svjetska populacija nastavila je da raste, iako najsporijim tempom od 1950. godine (1.1 % godišnje u periodu 2015‒2020. godine). Populacija svijeta sredinom 2019. godine dostigla je 7.7 milijardi (što je milijardu stanovnika više od 2007. godine i dvije milijarde više od 1994. godine).

Stopa rasta stanovništva naročito je visoka (2.3 % na godišnjem nivou) u grupi 47 najmanje razvijenih zemalja prema Ujedinjenim nacijama, uključujući 32 zemlje subsaharske Afrike.

 

Broj stanovnika smanjuje se u sve većem broju zemalja (kao posljedica kontinuirano  niskih stopa fertiliteta i velikog iseljavanja u nekim područjima).

U ukupno 27 zemalja došlo je do smanjenja broja stanovnika za više od 1 % od 2010. godine. Najveće smanjenje zabilježeno je u Siriji, gdje je broj stanovnika u 2019. godini bio 20 % manji nego u 2010. godini usljed velikog broja izbjeglica i povećanog mortaliteta povezanog sa tamošnjim sukobom. Ionako visoke stope iseljavanja iz Portorika, dodatno su povećane nakon uragana Marija u 2017. godini, pa je kao rezultat toga broj stanovnika smanjen za 18 % u periodu 2010‒2019. godine.

U navedenom periodu broj stanovnika smanjen je se za više od 5 % u još 8 zemalja: Andori, Bosni i Hercegovini, Bugarskoj, Letoniji, Litvaniji, Rumuniji, Sen Pjer i Mikelonu i Valis i Futuni.

U 14 od 27 zemalja u kojima je broj stanovnika smanjen za više od 1 % između 2010. i 2019. godine i stopa prirodnog priraštaja bila je negativna u navedenom periodu ‒ npr. u Japanu zabilježeno je 2.6 miliona umrlih više nego rođenih, a u Ukrajini gotovo 2.3 miliona.

U 23 od 27 zemalja više ljudi napustilo je zemlju nego što je imigriralo, odnosno neto međunarodna migracija bila je negativna.

 

Udio mladog stanovništva do 25 godina u svijetu iznosio je 41.2 % (udio stanovništva < 15 godina iznosio je 25.6 %, a stanovništva starosti 15‒24 godine 15.6 %). Najveći udio stanovnika mlađih od 25 godina zabilježen je u subsaharskoj Africi (62 %).

Udio radno sposobnog stanovništva u svjetskoj populaciji iznosi 49.7 %. Ova starosna grupa čini više od polovine stanovništva u Evropi (54.8 %), Sjevernoj Americi (52.3 %), Južnoj i Srednjoj Americi (50.4 %), Aziji (52.2 %), te Australiji i Novom Zelandu.

Udio starog stanovništva u globalnoj populaciji iznosio je 9.1 %. Najveći udio  stanovnika starijih od 65 godina prisutan je u Evropi (18.0 %) i Sjevernoj Americi (16.4 %).

U 2018. godini, po prvi put, u svijetu je bilo više osoba starijih od 65 godina nego djece mlađe od pet godina.

Više je žena od muškaraca u starijoj dobi zbog dužeg očekivanog životnog vijeka. Žene su činile 55 % stanovnika starijih od 65 godina i 61 % starijih od 80 godina.

Broj lica starijih od 80 godina raste čak i brže od broja stanovnika starijih od 65 godina. Godine 1990. u svijetu je bilo 54 miliona ljudi starijih od 80 godina. Taj broj se gotovo utrostručio u 2019. godini (143 miliona).

 

Prosječna stopa fertiliteta u svijetu iznosila je 2.45 djeteta po ženi. U posljednjih nekoliko decenija, praktično u svim regionima svijeta smanjene su stope fertiliteta.

U subsaharskoj Africi, gdje je prosječna stopa fertiliteta najviša, ukupna stopa fertiliteta smanjena sa 6.3 djeteta po ženi u 1990. godini na 4.6 djeteta u 2019. godini.

U navedenom periodu, stopa fertiliteta takođe je smanjena u sjevernoj Africi i zapadnoj Aziji (sa 4.4 na 2.9), srednjoj i južnoj Aziji (sa 4.3 na 2.4), istočnoj i jugoistočnoj Aziji (sa 2.5 na 1.8), Latinskoj Americi (sa 3.3 na 2.0) i Okeaniji (sa 4.5 na 3.4).

U Evropi, Sjevernoj Americi i Australiji stope fertiliteta već su i 1990. godine bile ispod prosjeka od dva živorođena djeteta po ženi i zadržale su se do danas ‒ 1.7 u Evropi i Sjevernoj Americi, 1.8 u Australiji i Novom Zelandu.

Dok je 1990. godine više od trećine svjetskog stanovništva živjelo u zemljama gdje je stopa fertiliteta veća od 4 djeteta po ženi, u 2019. godini svega 12 % svjetske populacije živjelo je u takvim uslovima visokog fertiliteta. U 2019. godini, od ukupno 36 zemalja sa stopom fertiliteta iznad 4 djeteta po ženi, 33 su zemlje subsaharske Afrike.

Oko 40 % svjetske populacije živi u zemljama sa srednjom stopom fertiliteta, gdje žene u prosjeku rađaju između 2.1 i 4.0 djeteta.

Gotovo polovina ljudi u svijetu živi u zemlji u kojoj je stopa fertiliteta ispod 2.1 živorođene djece po ženi (u poređenju sa manje od četvrtine 1990. godine). Između 1990. i 2019. godine broj zemalja sa vrlo niskom stopom fertiliteta (ispod 1.5 živorođene djece po ženi) porastao je sa 8 na 25.

 

Prosječna stopa nataliteta iznosila je 18.2 ‰, a stopa mortaliteta 7.6 ‰. Smrtnost novorođenčadi iznosila je 28 ‰, a smrtnost djece do 5 godina 38 ‰. Na globalnom nivou stopa smrtnosti novorođenčadi smanjena je sa 61 smrti novorođenčadi mlađe od jedne godine na 1 000 živorođenih u 1994. godini na 28 u 2019. godini, što predstavlja smanjenje za 54 %.

U periodu od 2000. do 2017. godine, smrtnost majki na porodu smanjena sa 342 na 211 smrtnih slučajeva na 100 000 živorođenih. U 2017. godini, dvije trećine svih smrti majki na porodu dogodilo se u subsaharskoj Africi, gdje je stopa smrtnosti majki bila 542 na 100 000 živorođenih. Iako je i ovaj region postigao znatan napredak u smanjenju smrtnosti majki od 2000. godine, smrtnost majki i dalje je gotovo 78 puta veća nego u Australiji i na Novom Zelandu, u kojima je ona najniža u svijetu.

 

Prosječni očekivani životni vijek pri rođenju u svijetu u 2019. godini dostigao je 72.6 godina (8 godina duži nego 1990. godine). Očekivani životni vijek produžuje se u svim regionima svijeta, ali najviše u subsaharskoj Africi (61.1 godina, skoro 12 godina više nego 1990. godine). Ipak, očekivani životni vijek u trenutku rođenja u najmanje razvijenim zemljama svijeta kraći je za 7.4 godine u odnosu na globalni prosjek, uglavnom zbog kontinuirano visokih stopa smrtnosti djece i majki na porodu, te kao posljedica sukoba i umiranja od HIV-a u nekim zemljama.

Japan, Hong Kong i Makao područja su sa najdužim očekivanim životnim vijekom (više od 84 godine). Zemlje sa najkraćim očekivanim trajanjem života su Centralnoafrička Republika, Čad, Lesoto, Nigerija i Sijera Leone (manje od 55 godina).

Očekivano trajanje života žena duže je od očekivanog životnog vijeka muškaraca za 4.8 godina.

 

 

Izvor:

United  Nations,  Department  of  Economic  and  Social  Affairs,  Population  Division  (2019). World Population Prospects2019 (ST/ESA/SER.A/427).

United  Nations,  Department  of  Economic  and  Social  Affairs,  Population  Division  (2019).  World  Mortality  2019: Highlights (ST/ESA/SER.A/432).